Vega(n) jus: zo maak je ‘m echt lekker!
In een land waar het AGV’tje (aardappelen, groente, vlees) de meest populaire avondmaaltijd is, is het soms lastig vegetarisch te variëren. Gelukkig kun je de V ook vervangen door een gigantisch, steeds beter aanbod aan vleesvervangers. Bij de meeste vleesvervangers is het alleen soms nog lastig: hoe maak je daarbij nou een lekkere jus? Want die hoort toch wel echt bij ons AGV’tje, nietwaar?
Dus Culy helpt je uit de brand: hoe maak je de lekkerste vegetarische jus?
Maak kennis met tempeh bacon: een heerlijke en snelle vleesvervanger
De heilige basis van (vega) jus
Iedere jus heeft een heilige basis en dat is de pan waarin het vlees (of vis) in is gebakken. De vleessappen en aanbaksels zorgen voor die specifieke smaak van de jus. Vleesvervangers (uitgezonderd een aantal) hebben niet die mogelijkheid, dus voor de allerlekkerste vega jus slaan we deze stap over.
Maar heb je wel iets van lekker aanbaksel over van de vleesvervanger, gebruik dan altijd die koekenpan voor het maken van de jus.
Basisrecept vega(n) jus
Snipper een ui en hak een teentje knoflook fijn. Verwarm een flinke klont boter in een koekenpan en laat deze smelten en lichtbruin worden. Bak hierin kort de ui en knoflook aan. Voeg nu één van de smaakmakers toe, die hieronder in rijtje komen te staan.
Voeg een scheutje water en een bouillonblokje toe. Laat dit een tijdje pruttelen. Maak op smaak met de kruiden en specerijen die passen bij het gerecht. Bind indien nodig met een beetje maïzena.
Vegan boter: je hebt tegenwoordig prachtige vegan boter op de markt (zoals die van Max&Bien), je mist de zuivel geen moment.
Smaakmakers voor in de vega(n) jus
Zoals je ziet zijn de stappen die je doorloopt voor een vega(n) jus gelijk aan die van een vleesjus. Maar de sleutel zit hem in de smaakmaker, vanwege die gemiste vleessappen moet je daarvoor op zoek naar een vervanging. Een beetje donkere, zoutige umani-smaak is de beste vervanger hiervoor, hieronder een lijstje:
1. Miso
Voor wie al wat vaker komt kijken op Culy weet dat we gek zijn op miso. Deze Aziatische smaakmaker gemaakt van gefermenteerde sojabonen geeft die jus net een extra smaak. En daarvoor hoeft je gerecht echt niet Aziatisch te zijn, het past overal bij.
2. Vegan worcestersaus of maggi(blokje)
Worcestersaus wordt traditioneel gemaakt met vis, maar er is tegenwoordig ook een vegan variant op de markt die zeker niet verkeerd is. Gebruik een klein scheutje van deze worcestersaus of heel old skool Maggi (wist je dat ze nu ook een pittige variant hebben?). Dan heb je net die extra kick in de jus.
3. Paddenstoelenbouillon in de vega(n) jus
Je kunt een blokje groentebouillon toevoegen aan de jus, maar probeer het ook eens met een beetje paddenstoelenbouillon. Je zult direct het verschil merken dat de jus een diepere smaak krijgt van de donkere smaak van paddenstoelen.
4. Sojasaus of tamari
Sojasaus en tamari zijn overheerlijk, maar gebruik hem in je jus met mate, dit kannamelijk snel gaan overheersen. De kleur van de jus wordt prachtig donker en de smaak lekker zoutig, dus perfect als vega(n) vervanger. Maar onthoud: overal waar té voor staat is niet goed voor je.
5. Stroop of balsamico-azijn
Stroop is een truc uit grootmoeders grote kookboek en vroeger ging er in een iedere stoofpot wel een schepje stroop. Vooral bij grotere stoofpotten is dit dus een aanrader, omdat de jus lekker donker kleurt en meer smaak krijgt. Ook hier weer: niet te veel, want dan wordt het zoet.
Balsamico-azijn is ook een heerlijke toevoeging, die naast veel smaak ook die stroperigheid met zich meebrengt met het inkoken.
6. Wijn, sherry, port, whiskey of bier
Een scheutje alcohol doet de smaak van iedere jus goed. Helemaal als je hem een stukje laat inkoken en de smaak zich stevig in de jus nestelt. Doe je het helemaal goed, krijg je een bijna stroperige saus, die je oplikt van je bord.
Culinaire waarschuwing: veel van deze smaakmakers zijn van zichzelf al best zout, wees voorzichtig met het toevoegen van extra zoet aan de jus.