Winnie Verswijvel Kooktips 16 sep 2024, 12:00

Leestijd: 4 minuten

Wanneer moet je een anti-aanbakpan vervangen?

Anders dan je geërfde Creuset die nog 200 jaar meegaat, is de levensduur van anti-aanbakpannen een stuk korter. Niet alleen uit bakcomfort, maar ook uit gezondheidsoverwegingen heb je er alle baat bij om je anti-aanbakpan op het goede moment te vervangen. Wanneer dat dan precies is? Culy doktert het uit.

”Ja, die zou ik meteen in de vuilnisbak gooien”, klinkt het bij sterrenchef Joris Bijdendijk wanneer hij zijn blik werpt op een anti-aanbakpan in tv-programma De Keuringsdienst van waarde. De zwarte stipjes in het spiegelei dat daarin ter experiment in gebakken wordt, onderschrijven zijn punt. Want naast behoorlijk onsmakelijk blijken de loskomende deeltjes van een versleten anti-aanbakpan ook nog eens behoorlijk schadelijk voor de gezondheid.

View this post on Instagram

A post shared by Keuringsdienst van waarde (KRO-NCRV) (@keuringsdienst_van_waarde)

De deal met anti-aanbak

Dat zit zo: om een pan te voorzien van anti-aanbak wordt de bodem bedekt met een laagje kunststof – in reguliere, oudere pannen is dat PFAS. Dankzij de vetafstotende eigenschappen zal PFAS verhinderen dat ingrediënten (snel) zullen aanbakken. Handig, maar geen stofje zonder risico’s. Niet alleen het risico op kanker, maar ook onvruchtbaarheid en hoge bloeddruk worden er namelijk herhaaldelijk aan gelinkt.

Dit is weliswaar afhankelijk van de hoeveelheid PFAS (en duik gerust eens in de wetenschappelijke literatuur voor gedetailleerdere onderzoeksresultaten), maar wat ons logisch lijkt is dat je met PFAS-pannen geen risico’s wil nemen. Je gezondheid doet er goed aan om ze op een veilige manier te gebruiken en om ze dus op tijd te vervangen.

De ene anti-aanbakpan is de ander niet

Goed om te weten: door de hierboven geïllustreerde kwestie zijn er tegenwoordig meer en meer PFAS-vrije anti-aanbakpannen op de markt. Zo kennen we keramische pannen: in de regel PFAS-vrij en daarmee een stuk veiliger, al bevatten sommige keramische pannen alsnog chemische (kleur)stofjes. Ook hierbij is dus het belangrijk om te vermijden dat het laagje gaat slijten en er kleine kunstmatige deeltjes in je eten zullen belanden.

Een stuk nieuwer zijn de door Gordon Ramsay geprezen HexClad-pannen (yes: die met het zeshoekige ruitjespatroon). Met behulp van lasertechnologie wordt een anti-aanbaklaag in een roestvrijstalen pan gebrand, wat PFAS overbodig zou maken. Veelbelovend en ontzettend fijn koken, al gebiedt de eerlijkheid ons te melden dat ook HexClad-plannen steeds meer tegenspraak krijgen. Zo zouden de in de HexClad aanwezige PTFE een afgeleide zijn van PFAS, met alle gevolgen van dien…

Wanneer moet je een anti-aanbakpan vervangen?

Maar goed: welke vorm van anti-aanbak je ook gebruikt, ze op het juiste moment vervangen is in al deze gevallen een goed idee – al helemaal wanneer PFAS om de hoek komt kijken. Anders dan bij gietijzeren pannen die levenslang meegaan, vervang je anti-aanbakpannen het beste al na 3 tot 5 jaar.

Waar je dan op moet letten? Wees waakzaam voor deze signalen en je zit helemaal safe:

• Je pan bakt niet meer zo lekker: komen je ingrediënten minder makkelijk los van je pan, vergeleken met toen je ze hebt aangeschaft? Simpel: je anti-aanbaklaag is dan versleten en een nieuwe kopen is aangewezen.
• Er komen krassen in de pan: zijn er na verloop van tijd krassen ontstaan in de bodem van je anti-aanbakpan? Vervangen die handel; krasjes tasten niet alleen de anti-aanbakeigenschappen aan, ze maken ook de schadelijke deeltjes los die zo makkelijker in je eten belanden.
• Er zijn sporen van verkoling: soms kan het zijn dat bakken op te hoge temperatuur aanleiding geeft tot verkoolde plekken op de bodem van je pan. Vanzelfsprekend neem je daar best geen risico’s mee en schaf je ook in dit een nieuw exemplaar aan.

Dit zijn de beste anti-aanbakpannen

Ten eerste kun je je afvragen of je die anti-aanbakpan niet wat minder zou kunnen gebruiken. Veel chefs promoten ze alleen voor uitzonderlijke gevallen als omeletten of pannenkoeken. Door selectiever om te springen met je anti-aanbakpan verleng je de levensduur en hoef je niet ieder jaar naar de kookwinkel.

Verder doe je er goed aan om te investeren in een anti-aanbakpan van kwaliteit. Die mogen dan wat meer kosten, de kwalitatievere materialen zijn weerbaarder voor krassen en afbladdering. Wij zijn bijvoorbeeld fan van de keramische pannen van GreenPan (PFAS-vrij, handzaam en mooi in design) en ook Le Creuset heeft PFAS-vrije pannen met anti-aanbaklaag.

Voor op je verlanglijst!

Meer over keukentools?

• Test: Wat is nu de beste staande mixer?
• Welke keukenmessen heb je écht nodig (en waarvoor)?
• Problemen met je KitchenAid? Met deze hack stel je ‘m goed af