Nancy van Batenburg Inspiratie 21 apr 2021, 12:00

Leestijd: 3 minuten

Surströmming: de Zweedse delicatesse waarvan menigeen moet kokhalzen

Het komt uit de zee, het ruikt naar rotte eieren en het zit in een blikje. We hebben het over surströmming: de Zweedse delicatesse die verbannen is uit vliegtuigen en trappenhuizen vanwege de enorme stank. Op social media zien we beelden van mensen die over hun nek gaan van deze blikvis en tóch is het ook een lekkernij. Hoe zit dat?

We kunnen ons nog goed herinneren dat onze culinaire held Anthony Bourdain in een aflevering van zijn populaire reisprogramma een hapje Hákarl at in IJsland. De onverschrokken Bourdain noemde deze zes tot acht maanden gefermenteerde haai later het goorste dat hij ooit had gegeten, naast de endeldarm van het knobbelzwijn in Namibië.

We kunnen ons voorstellen dat veel mensen dezelfde beleving hebben met surströmming. In een recentere aflevering van het reisprogramma Sergio en Axel: Van de Kaart zagen we topchef Sergio Herman zijn reisvriend tarten door een blikje surströmming te openen in de auto. Pure paniek, want die geur, die is dus écht niet te harden.

View this post on Instagram

A post shared by Henrick E-B / moltazdesign (@henrick.eriksson)

Surströmming challenge

Niet voor niets hebben de luchtvaartmaatschappijen als Air France en British Airways verboden dat de blikjes nog worden vervoerd in hun vliegtuigen. Ze zouden immers maar eens exploderen door de onderdruk. En in een rechtzaak in 1981 werd een huurbaas gelijk gesteld die een huurder uit zijn woning had laten zetten nadat die met surströmming stankoverlast had veroorzaakt in het trappenhuis. De rechter was overtuigd nadat de huurbaas eenzelfde blik opende in de rechtszaal.

Ook nu krijgt de delicatesse weer een opleving, door de zogeheten surströmming challenge. Een aantal BN’ers daagt elkaar voor het goede doel uit om een hapje surströmming te proeven. En ook in het Zeeuwse Tholen doet horecapersoneel mee aan deze challenge, om geld in te zamelen voor een goed doel.

View this post on Instagram

A post shared by 🇸🇪 SVENSK HUSMAN SOCKS 🇸🇪 (@svenskhusman_socks)

Die geur

De geur van surströmming wordt vergeleken met die van rotte eieren, rotte vis of een stinkbom. Dat komt door de zwavelverbindingen die tijdens het gisten zijn ontstaan. Toch is de inhoud van het blikje allesbehalve verrot: het is gewoon ingemaakte haring. Toch is ‘ie wel iets anders dan onze Hollandse maatjesharing.

De methode om surströmming te maken zou al in de 16e eeuw zijn ontstaan, toen er een zouttekort heerste. Bij het inmaken kon daardoor minder zout worden toegevoegd, waardoor de haring begon te gisten. De vaten waarin de haring wordt gestopt, worden buiten in de zon bewaard om het fermentatieproces te versnellen. Later wordt de vis ingeblikt en vindt nagisting plaats, waardoor de blikjes vaak ook bol gaan staan.

View this post on Instagram

A post shared by Paul Einerhand (@noordzeevisman)

Delicatesse

De blikjes wil je dus niet zomaar opentrekken, want je zou het stinkende spul maar op je kleren krijgen (of op de bekleding van je auto, toch Sergio?). Er wordt dan ook aangeraden om de blikjes open te prikken in een emmer water. Toch hoef je de vis niet af te spoelen om te eten, ondanks die sterke geur.

Surströmming zou zoutig smaken, maar een stuk milder zijn dan die afgrijselijke geur doet vermoeden. Erg lekker op tunnbröd (Zweeds platbrood) met plakjes gekookte aardappel, rauwe ui, room, bieslook en dille, naar het schijnt.

De reden dat veel mensen toch over hun nek gaan van surströmming heeft dan ook vooral te maken met die geur. Kun je je daar overheen zetten, dan kun je je in het derde weekend van augustus aansluiten bij surströmmingsskiva door heel Zweden. Zeg maar de haringparty op z’n Zweeds. De nieuwe oogst wordt dan gevierd met feestjes en kraampjes waar je de vis kunt eten. Voor de liefhebber, zullen we dan maar zeggen.

View this post on Instagram

A post shared by Mama Skogly (@mamaskogly)

Surströmming kopen

Wil je surströmming kopen, dan moet je even een online zoektocht starten: de blikjes zijn nog niet zo makkelijk te krijgen. Tip: sommige filialen van Jumbo zouden het vanwege de challenge op dit moment verkopen.

Alles over Japanse natto: slijmerige sojaboontjes voor durfals