Martine van Groenigen Inspiratie 6 jul 2023, 14:00

Leestijd: 3 minuten

Spek-taculair spekjesoverzicht: van ontbijtspek tot guanciale

Van knapperig ontbijtspek tot verfijnde Italiaanse guanciale en pancetta, spek is de held van menig culinair avontuur. Met zijn zoute en rokerige aroma maakt ‘t zelfs de eenvoudigste gerechten spannend. Gerookt, gekruid, gezouten en van pancetta tot bacon en van guanciale tot spekblokjes uit de supermarkt. Want welke gebruik je wanneer en wat zijn nu eigenlijk de verschillen?

Dat lees je in dit spek-taculaire overzicht van alle soorten spek!

Gerookt ontbijtspek

De populairste soort spek in Nederland? Dat is gerookt ontbijtspek. Geen wonder: we zijn dol op vette ontbijtjes met gebakken eieren en spek. Ook bij een avocado toast of clubsandwich bestellen we graag spek als extraatje op het broodje. Een goed plakje uitgebakken spek, maakt gewoon alles beter.

Ontbijtspek wordt gemaakt van de varkensbuik en is dun gesneden. Hierdoor bak je het makkelijk knapperig in een hete pan. Het gerookte spek heeft – doordat het gerookt is – die typische volle, zoute smaak die je van een goed plakkie spek mag verwachten. En ja, voeg je smaak, structuur én geur samen, dan snappen wij wel dat dit de meest populaire spekvariant in Nederland is.

Katenspek

Je zult je vast eens hebben afgevraagd wanneer je nu ontbijtspek en wanneer nu katenspek gebruikt? Goed om te weten is dat katenspek wordt gemaakt van varkensborst- of nek. Het is daardoor iets minder vet in vergelijking met ontbijtspek. Je koopt katenspek in plakjes (vaak dikker dan ontbijtspek) of rechthoekige blokjes, de welbekende spekblokjes. In tegenstelling tot ontbijtspek, wordt katenspek niet gerookt. Wel kan er een rookaroma aan worden toegevoegd.

Waar je katenspek dan voor gebruikt? Stamppotten, stoofschotels, gerechten met bonen of toch op een broodje. Maar toch komt katenspek het meeste voor in een stamppot andijvie. Want zeg nou zelf: wat is een stamppot zonder uitgebakken spekjes erdoor?

Guanciale

Ook in Italië is men dol op spek al is de Italiaanse naam daarvoor wel een stuk charmanter, namelijk: guanciale. Deze spekvariant wordt gemaakt van de wang (guancia in het Italiaans) van het varken. Een ‘taai’ gedeelte dat dit spekje een krachtige jongen maakt. Guanciale heeft dan ook een hoog vetgehalte en intense smaak.

Die intense smaak heeft het wangspek ook doordat ‘t vaak wordt gekruid met knoflook en peperoncino. Hierna wordt het spek gedroogd maar niet gerookt. Het belangrijkste Italiaanse gerecht waar je de guanciale voor móét gebruiken? De spaghetti carbonara natuurlijk!

Pancetta

Waar we in Nederland de katenspek-versus-ontbijtspek-discussie hebben, loopt er in Italië de guanciale-versus-pancetta-discussie. Althans: vaak loopt deze discussie in Nederland omdat we simpelweg niet zo goed weten wat nu de verschillen zijn. Waar guanciale wordt gemaakt van de varkenswang, komt pancetta van de varkensbuik. Net zoals ontbijtspek, inderdaad.

Pancetta wordt altijd gekruid met zout en peper, maar vaak ook met andere specerijen zoals venkelzaad en kruidnagel. Na het kruiden rolt men het spek op en krijgt het die herkenbare ronde ‘pancettavorm.’ Vergelijk je pancetta met guanciale, dan heeft het Italiaanse ontbijtspek een delicate, zoetere smaak. Waar je ‘t dan voor gebruikt? Waarvoor niet, kunnen we beter zeggen. Rauw bij antipasti zoals bruschetta’s, of uitgebakken door pasta’s, sauzen en risotto.

Bacon

Nog zo’n bekende spekvariant is bacon. Al moeten we zeggen: bacon is ook een goeie marketingtruc geworden in Nederland. Kijken we namelijk naar de bereidingswijze van bacon en van welk deel van ‘t varken dit komt, is dit identiek aan ontbijtspek. Ook bacon komt namelijk van de varkensbuik en wordt gekruid, gerold en vaak gerookt.

Enige opvallende verschil is dat men in Amerika ook vaak ahornsiroop gebruikt om bacon te ‘kruiden.’ Hierdoor krijgt het een lekkere zoete smaak en wordt het, wanneer je het bakt, nóg knapperiger.

Zin gekregen in lekkere gerechten met een van bovenstaande speksoorten? Maak een lekkere spaghetti carbonara, een brunch bao met bacon of gnocchi met spinazie, doperwtjes en katenspek.