Maaike Kooijman Inspiratie 5 okt 2018, 20:00

Leestijd: 3 minuten

Van lange vingers tot speculaas: dit is de geschiedenis van je favoriete koekjes

Een koekje bij de koffie is in onze tijd hartstikke normaal, maar dat is natuurlijk niet altijd zo geweest. Vroeger waren sommige ingrediënten simpelweg niet beschikbaar, laat staan dat mensen de luxe hadden om die te eten voor hun genot. Benieuwd wanneer mensen deze lekkernijen wél zijn gaan eten? We zetten een paar van de oudste koekjes ter wereld voor je op een rij.

Biscotti

Je kent ongetwijfeld de typisch Italiaanse amandelkoekjes, ook wel cantuccini genoemd. Maar wist je dat deze koekjes al sinds de eerste eeuw na Christus (!) bestaan? De koekjes waren in de Romeinse tijd vooral handig omdat ze voedzaam en lang te bewaren waren, waardoor reizigers ze goed konden meenemen.

Het woord biscotti heeft dan ook een Latijnse oorsprong: bis betekent ‘twee keer’, coctum betekent ‘gebakken’. Want ja, deze koekjes worden inderdaad twee keer gebakken.

Lange vingers

Ook lange vingers bestaan al sinds de 11e eeuw. In het Engels worden ze ladyfingers genoemd, en die naam past eigenlijk veel beter de doeleinden waarvoor de koekjes gebruikt werden. In het Franse hertogdom Savoye werden de koekjes namelijk geserveerd als de Franse koning langskwam. Later werden ze ook gegeten door de hofhouding, die de koekjes aanboden aan gasten om hen de lokale keuken te laten zien – eh, proeven.

Gingerbread cookies

In het Engeland van de Middeleeuwen kenden ze de term ‘gingerbread’ wel, maar dat was geen koekje: het betekende gewoon ingemaakte gember. Gingerbread cookies komen daarentegen uit Duitsland, waar ze Lebkuchen heten. Daar werden ze aan het eind van de Middeleeuwen, in de 16e eeuw, voor het eerst gebakken.

De Duitse stad Nuremberg is dé stad van de Lebkuchen: elke bakkerij heeft een geheim recept en vroeger werden de koekjes zelfs als betaalmiddel gebruikt! In 1643 werd er dan ook een soort kampioenschap Lebkuchen bakken gehouden.

Meringues

De herkomst van meringues is niet precies bekend, maar de schuimkoekjes komen waarschijnlijk uit Frankrijk – daar stonden ze in 1692 in ieder geval voor het eerst in een kookboek. Eerder in de jaren 1600 stonden er al wel soortgelijke recepten in Engelse boeken, maar dan met een andere naam. Hoe dan ook zijn ze al behoorlijk lang onderdeel van de Engelse tea parties.

Speculaas

Ook speculaas komt uit de 17e eeuw, onze Gouden Eeuw. Toen werden specerijen ineens een stuk goedkoper, waardoor bakkers gingen experimenteren met speculaaskruiden. Oorspronkelijk werd speculaas vooral in de decembermaand gegeten, en bij andere feestelijke gelegenheden als bruiloften.

Gelukskoekjes

Gelukskoekjes zijn wel een stukje jonger: die werden in de 19e eeuw voor het eerst gebakken. Dat gebeurde in Japan, waar de koekjes net iets groter en donkerder zijn en gemaakt worden met miso en sesam. Ondanks dat ze dus behoorlijk anders smaken, zat er wel al een geluksspreuk in.

De gelukskoekjes zoals wij ze nu kennen, werden gek genoeg voor het eerst in de Verenigde Staten geserveerd (wel door Aziatische immigranten). Er klopt dan ook niets van dat gelukskoekjes Chinees zouden zijn; daar werden ze lange tijd juist niet gegeten omdat ze ‘te Amerikaans’ zouden zijn. En o ja, weten waar al die spreuken vandaan komen? Keuringsdienst van Waarde maakte daar een hele interessante aflevering over…

Lekkere recepten voor deze oudste koekjes ter wereld

• Zelf fortune cookies maken
• Culy Homemade: cantuccini met pumpkin spice en witte chocodip
• Makkelijk recept voor homemade speculaasbrokken