Karlijn Mensink Inspiratie 22 okt 2020, 12:00

Leestijd: 7 minuten

Culy ontdekt… het nieuwe duurzame brouwhuis van Gulpener (en dat is zó tof!)

In Gulpen staat een huis. En niet zomaar een huis, maar hét duurzaamste bierbrouwhuis van Europa. Je raadt het al: we hebben het over de Gulpener bierbrouwerij. Het pittoreske dorpje in Zuid-Limburg telt een kleine 4000 inwoners, maar ze hebben er een groots bedrijf op hun plaatsnaam staan.

Gulpener heet niet voor niks ‘de Vrije Brouwer’. Omdat ze sinds 1825 een onafhankelijk imago hebben, zijn ze vrij om te freestylen in hun werk. Op zoek blijven naar de mooiste combinaties waarin je de vrijheid terugproeft in het glas. Daar staat Gulpener voor.

Sinds juli dit jaar hebben ze zich in een volledig duurzaam jasje gestoken. Om te zien hoe het duurzaam brouwen er in het zuiden des lands aan toegaat, namen we een kijkje.

Van chirurg naar… bierbrouwer

Jan-Paul Rutten mag zichzelf 8^e generatie Gulpener bierbrouwer noemen en is sinds 2015 trotse eigenaar van de familiebrouwerij. Hij besloot acht jaar geleden om de wereld van geneeskunde achter zich te laten en zich volledig te storten in het vak van bierbrouwen.

Jan-Paul wordt versterkt door zijn zus Maartje. Ook zij voelde meer voor het voeren van de brouwerij. Ze liet haar communicatie-job in Amsterdam achter zich en begon aan een nieuw avontuur samen met haar broer. Samen houden ze de familiebrouwerij draaiende, én in ere.

Wat hun manier van ondernemen zo sterk maakt? Ze blijven uitkijken naar de meest innovatieve, duurzame manier van bierbrouwen en doen daadwerkelijk iets met dit streven. Zo openden ze afgelopen juli het volledig vernieuwde duurzame brouwhuis dat ze het duurzaamste van Europa mogen noemen. Kicken.

Duurzaamste brouwhuis van Europa

Het brouwhuis is al in gebruik sinds 1965, maar kon wel een opknapbeurt gebruiken. Met de visie om in de nabije toekomst volledig duurzaam te ondernemen, besloten ze de brouwruimte en daarmee het brouwproces volledig duurzaam in te richten. Het Belgische bedrijf Meura had een fraai basisconcept klaarliggen voor Gulpener, dat geheel aansloot op de wensen van Jan-Paul en Maartje om een duurzame toekomst tegemoet te gaan.

Bij aankomst bij het brouwhuis zie je de zilveren bierketels en buizen van buitenaf al schitteren. We lopen naar binnen en hier valt ons oog direct op de ketel in de linkerhoek. Hierin zijn ontelbaar veel namen gegraveerd. De namen van de ‘Gulpener vrunden’, wordt ons verteld. Deze mensen sloten zich aan bij de brouwerij en verdienden daarom een ereplek op de bierketel.

Duurzaam brouwen: zo gaat dat

Ten opzichte van het oude brouwproces bespaart de nieuwe methode 75% van de energie. Hoe dat komt? Door het gebruik van warme stoom om de boel te verwarmen, legt Jan-Paul uit. Een zogeheten ‘ecostripper’ (een apparaat dat warm water omzet in hete stoom) mag deze taak uitvoeren. De stoom zorgt er mede voor dat het bier voedselveilig gemaakt wordt.

Door dit vernieuwde brouwproces wint de Gulpener er zelfs 5-10% meer wort mee. Wort vormt de basis van het bier. Hetgeen dat nog overblijft na het brouwproces, de draf, wordt vervolgens gebruikt door bakkers voor in brood en door boeren voor in het veevoer. Aan alles is gedacht.

Leven in de brouwerij

Wat doet Gulpener dan anders dan andere brouwerijen? Nou, heel veel! Gulpener is de enige van de 700 bierbrouwerijen van ons land die uitsluitend en alleen met regionale ingrediënten werkt. Zo komt het water uit eigen Gulpen(er)-bron en de gerst en hop van lokale landerijen. Gulpener is buiten de meest duurzame Europese brouwerij ook nog eens voorloper op het maken van ijsbock. Ze zijn momenteel de enige brouwer in Nederland met een ijsketel waarin deze stijl bier gemaakt kan worden.

Het nieuwe brouwhuis telt vier brouwketels waar gemiddeld acht brouwsels per dag in gebrouwen worden. De nieuwe, elektrische warmtepomp vindt binnenkort haar weg naar Gulpen. Deze warmtepomp voorziet de brouwerij van hernieuwbare groene stroom en daarmee neemt het Gulpener bierhuis afscheid van gasgebruik binnen het proces.

In 2030 wensen ze volledig af te zijn van het gebruik van fossiele brandstof. Een prachtig streven.

Brouwmeester Bas

En bij een brouwhuis hoort natuurlijk een echte brouwmeester. Met zijn frisse en jonge blik is brouwmeester Bas een grote aanwinst voor het bierbedrijf. Zo’n drie jaar geleden kwam Bas bij Gulpener terecht, om te leren van het biervak tijdens een stage. Sindsdien is hij nooit meer weggegaan. En dat begrijpen wij wel.

Voorheen was Bas junior-brouwmeester, maar sinds begin dit jaar mag hij zichzelf dé Gulpener brouwmeester noemen. Bas controleert het volledig geautomatiseerde proces, stuurt bij waar nodig en proeft (zijn) creaties tussentijds. Het was geen makkelijke taak om alle nieuwe apparatuur af te stemmen op de wensen van Bas en consorten.

Het was veel bijstellen, proeven, opnieuw bijstellen, proeven en ga zo maar door. Om uiteindelijk de perfecte smaak uit de tank te krijgen, was er dan ook veel geduld nodig. Maar na al het installatiewerk zijn Jan-Paul en Bas meer dan gelukkig met het vernieuwde brouwhuis: “het bier smaakt zelfs nóg beter dan voorheen”.

Oergranen in je bier

En dan nog iets waar Gulpener innovatief en vooruitstrevend mee bezig is: in tegenstelling tot andere brouwhuizen kunnen ze oergranen verwerken in het bier. Normaliter is het namelijk niet mogelijk om oergranen in het proces te verwerken.

Door de nieuwe maischfilter van Meura wordt het verwerken van oergranen in het bier wel mogelijk gemaakt. Het zou in een ander brouwapparaat moeilijk zijn om deze graansoorten klein genoeg te maken om door de pers te krijgen. Een filter dat speciaal ontwikkeld is voor de verwerking van de regionale granen, maakt dit taakje uitvoerbaar.

Gulpener Sterk Rogge

Het oergraan rogge heeft al een hoofdrol te pakken in het Gulpener ‘Sterk Rogge’ bier, voortgekomen uit een collaboratie met biologisch rogge-boer Felix Huntjens. Op deze manier is er aan de keten een volledige regionale insteek gegeven. Het bier is duurzaam, biologisch (want: de rogge wordt niet bespoten) en door de gebruikte ingrediënten uniek. Daarmee is dit bier een geweldige toevoeging aan het assortiment. Met een sterk verhaal.

Naast de samenwerking met Felix zijn er nog meer samenwerkingen tussen regionale boeren en de Gulpener. Om alle 25 in de letterlijke spotlight te zetten is er een ware ‘wall of farm’ gecreëerd bij de ingang van het brouwlokaal. De waardering van de brouwerij is groot voor zijn leveranciers en dat blijkt in alle opzichten.

Brouwlokaal & high beer

En natuurlijk, zoals het een bierbrouwerij betaamt, heeft Gulpener ook een brouwlokaal met aangrenzende biergarten (de Hoptuin). Ooit was hier de oude Gulpener werkplaats gesitueerd, die nu is omgebouwd tot een horecazaak, die normaliter zeven dagen per week geopend is.

Opvallend: alle producten op de kaart, zijn afkomstig uit een straal van 40 kilometer. Aan het brouwlokaal grenst een micro-brouwerij. Hier wordt zo’n 250 liter bier per dag geproduceerd en kun je onder het genot van een borrel en bite live meekijken naar het brouwproces.

Ook de ‘high beer’ is een dikke aanrader wanneer je het brouwlokaal bezoekt. Denk aan een high tea, maar dan met drie biertjes met bijpassende hapjes. Officieel goedgekeurd door de Culy-redactie!

Maak je eigen bier

En wil je pas helemaal in het bier duiken (niet letterlijk natuurlijk…), bezoek dan de smaakbibliotheek. Hier staat een honderdtal favoriete binnen-en buitenlandse bieren opgeslagen, die je samen met een biersommelier kunt proeven. Jan-Paul: “De bieren uit de smaakbibliotheek worden met de jaren smaakvoller. Net zoals wijn kan (houtgelagerd) bier ook steeds beter worden. Dat proef je terug in de gewelvenkelder van de Gulpener-smaakbibliotheek.”

Daarnaast kun je bij Gulpener je eigen bier ontwikkelen, samen met je vrienden. Je bepaalt samen met je gezelschap hoe het ideale bier volgens jullie hoort te smaken en stelt de ingrediënten hierop af. Uiteindelijk krijg jij je gebrouwen biertjes thuisbezorgd. Een leuker uitstapje kunnen wij niet bedenken!

Met dank aan Gulpener

Meer over bier:

• Alles over poiré: cider maar dan van peren (en misschien wel nóg lekkerder)
• Culy Homemade: sabayon van bier met gekarameliseerde peer & speculaas
• Zo maak je een black and tan: de combi van donker bier met blond bier