Nancy van Batenburg Inspiratie 7 aug 2017, 12:00

Leestijd: 2 minuten

Ketchup, maar dan zónder tomaten. Hoe zit dat?

Denk je aan ketchup, dan denk je aan tomaten. Maar vroeger werd ketchup helemaal niet van tomaat gemaakt! Waarvan wél? Vis, paddenstoelen of zelfs van appel of ander fruit. Hoe zit dat?

De ketchup die wij kennen, is rood. Knalrood. Hij wordt gemaakt van tomaten, suiker, azijn en verschillende kruiden. Bijvoorbeeld knoflook, ui, kruidnagel, mosterd, komijn, koriander, piment en soms zelfs gember of selderij.

Gepekelde vis

Da’s niet de ketchup uit de geschiedenisboeken. Het begon in China, in de 17e eeuw. Kôe-chiap of kê-chiap werd het genoemd: een intrigerend brouwsel van gepekelde vis (meestal zalm, ansjovis of schelpdieren) en kruiden.

In de 18e eeuw ontdekten Britse kolonialisten de saus in Maleisië, waar ze het kecap noemden. De kolonialisten namen het weer mee naar Amerikaanse kolonies, waar het algauw de naam ketchup kreeg.

Dun en donker

Natuurlijk hebben de Britten in de loop der jaren wel wat veranderd aan het recept, anders zouden we nu nog steeds een lik gepekelde vis op onze hamburgers schudden. In een Brits kookboek uit 1742, werd het oerrecept uit China opgeleukt met een mengsel van ui en paddenstoelen.

Ook walnoten waren een populair ingrediënt om ketchup van te maken. Ketchup zag er in die tijd dan ook wat anders uit: dun en donker.

View this post on Instagram

A post shared by TheParisHitch (@theparishitch)

En toen werd ‘ie zoet

Pas een eeuw later, rond 1850, begon de ketchup meer te lijken op de flessen die bij ons in de koelkast staan. Tomaten deden hun intrede. En de ansjovis, die tot die tijd een belangrijk ingrediënt was geweest, begon te verdwijnen uit de receptuur.

Toen de tafelsaus ook Amerika bereikte, werd ‘ie ongekend populair. Het waren ook de Amerikanen die de saus begonnen te zoeten. En toen, in 1869 was daar Heinz. Need we say more?

Fruitketchup

Maar we zijn er nog niet. Want rond 1960 was er nog iets interessants aan de gang met ketchup: er begonnen varianten te ontstaan, gemaakt op basis van fruit. Nu is tomaat natuurlijk in essentie ook een fruitsoort, maar zien we die meestal eerder als hartig in plaats van zoet. Toch zijn er sinds die tijd kookboeken volgeschreven met recepten voor appelketchup, kersenketchup en zelfs bosbessenketchup.

Op de Filippijnen kijkt niemand op van bananenketchup: een populaire tafelsaus bij een gerecht als Loco Moco. Dat bestaat uit rijst, vlees, een gebakken ei en jus.

https://www.instagram.com/p/BV-YhkNnbWe/?tagged=bananaketchup

Zelf experimenteren

Zelf ketchup maken is een leuk klusje en bovendien levert het machtig lekkere saus op. Gebruik dit basisrecept voor ketchup en ontdek het zelf.

Meer geïntrigeerd door fruitketchup? Haal een kilo’tje kersen en maak deze zoete kersenketchup. Lekker bij eend, lijkt ons. Ook top: deze appel-curryketchup van Dagelijkse Kost (bij zelfgemaakte kipnuggets). En deze ananasketchup lijkt ons fantastisch!

Overtuiging nodig? Het bedrijf Chups maakt de lekkerste fruitketchups en niet onverdienstelijk…

https://youtu.be/nYvixWDTpSY