Melvin Sturm Inspiratie 28 feb 2025, 12:00

Leestijd: 4 minuten

5 vragen aan Karen Groeneveld: “Aardappelpudding uit de 19e eeuw blijkt heel lekker te zijn!”

In Culy’s vaste rubriek stellen we steeds vijf culinaire vragen aan een bekende foodie over zijn of haar eetgewoonten. Dit keer leggen we ons vragenvuur voor aan… auteur Karen Groeneveld.

De rijke culinaire geschiedenis van Nederland

Nederland geen interessante culinaire geschiedenis? Think again! Al in de middeleeuwen werd er voortreffelijk gekookt en rijkelijk gekruid met specerijen uit het huidige Indonesië.

In de 17de-eeuwse landhuizen kookten ze met zelf verbouwde groenten en fruit verrukkelijke gerechten. En de 18de-eeuwse keukenmeiden wisten zowel hoe ze een smakelijke dagelijkse maaltijd als een luxe diner op tafel moesten zetten.

Karen Groeneveld dook in de rijke culinaire geschiedenis van Nederland en verzamelde 500 uiteenlopende recepten. In ‘Kookboek van de lage landen‘ geeft de schrijfster ons een inkijkje in de rijke en boeiende eethistorie van Nederland. Ze vertelt er alles over in een nieuwe ‘5 vragen aan…’.

5 vragen aan Karen Groeneveld

1. Nederland wordt vaak bestempeld als een land zonder eetcultuur. Wat is volgens jou de grootste misvatting over het culinaire landschap van Nederland?

Karen: “Onder Nederlandse kost verstaan we meestal stamppot en het simpele aardappelen-, vlees-en groentemenu: het zogenaamde AVG’tje. Dat werd overigens pas écht gemeengoed rond 1900.

Voor die tijd werd er veel diverser en fantasievoller gegeten. Dat is precies de reden waarom ik dit boek wilde maken: om te laten zien hoe rijk onze culinaire geschiedenis is.

Wie weet inspireert het mensen om eens een historisch Nederlands gerecht te maken!”

View this post on Instagram

A post shared by Uitgeverij Het Zwarte Schaap (@uitgeverijzwarteschaap)

2. Waar was je het meest verbaasd over?

“Het meest verbaasd was ik over de aardappelpudding uit de 19^e eeuw. Ik had het recept zien staan, maar kon me er weinig bij voorstellen. Tot ik een keer aardappelpudding proefde bij een collega. Het bleek heel erg lekker te zijn!

Het grappige is dat niemand de aardappels in de pudding herkent.  Van aardappelen werden heel lang vooral zoete gerechten gemaakt. Het heeft echt lang geduurd voor de aardappel zo’n belangrijke rol kreeg in het voedselpakket. Dat gebeurde pas eind 18^e eeuw, terwijl de aardappel al in de 16^e eeuw vanuit Zuid-Amerika naar Europa is gehaald.

Het recept voor aardappelpudding in het boek is een heerlijk dessert met rozijnen, krenten en sinaasappelsnippers. Echt een aanrader.”

– Is dat je favoriet?

“Ik heb heel veel favorieten in het boek staan! Een ervan is een pastei van makreel uit de 18^e eeuw. Ook weer een heel verrassend gerecht. De vis wordt gecombineerd met artisjokken, champignons en dragon.

Dat blijkt een geweldige combinatie, die we tegenwoordig niet zouden bedenken. Zo zie je dat die oude, historische recepten heel inspirerend kunnen zijn.”

3. Wat is de rode draad als je kijkt naar 500 jaar aan Nederlandse recepten?

“Ik denk dat de invloeden van buitenaf de rode draad vormen. Je komt vanaf de middeleeuwen voortdurend buitenlandse invloeden tegen.

In de middeleeuwen vind je vooral de oosterse specerijen, daarna een tijdje veel gerechten uit de Italiaanse keuken en vanaf begin 17^e eeuw is alles Frans wat de klok slaat.”

4. Welke periode heeft het meest zijn stempel gedrukt op de Nederlandse keuken?

“Elk tijdperk heeft zo zijn eigen invloed op de culinaire ontwikkeling in Nederland. Maar wat heel belangrijk is geweest, was de industriële revolutie. In Nederland kwam die pas halverwege de 19^e eeuw echt op gang.

Tot die tijd was het alleen aan de hogere klassen voorbehouden om gevarieerd en lekker te eten, omdat bijvoorbeeld vers vlees en verse vis hele dure producten waren. De meeste gewone mensen leefden tot die tijd op een dieet van granenpap, roggebrood en af en toe wat spek of gedroogde vis.

Door nieuwe ontwikkelingen op het gebied van transport, conserveringswijzen en voedselproductie kwamen heel veel voedingsmiddelen ook beschikbaar voor de lagere klassen. Voedsel kon beter bewaard worden en met de trein over grote afstanden worden vervoerd. Dat was ook op voedselgebied een revolutionaire ontwikkeling.”

5. In welke richting gaan we de komende jaren denk je?

Karen Groeneveld: “We zullen veel pizza, sushi en Mexicaanse taco’s blijven eten, denk ik. En we gaan meer kant-en-klaarmaaltijden gebruiken. Maar je ziet ook een beweging terug naar meer lokaal en seizoensgebonden producten en tegen het verspillen van voedsel.

Precies zoals er voor de 20^e eeuw werd gegeten eigenlijk. Toen aten ze een dier van-kop-tot-kont. Alles werd gebruikt. Restjes vlees of vis verdwenen in een pastei, van oud brood maakten ze pudding, koekjes of sauzen en afsnijdsels van groenten gingen in de soep.

Ik zie nu grappig genoeg ook een herwaardering voor de Nederlandse keuken. Een aantal chefs is bezig een nieuwe Dutch Cuisine te creëren. Daarin is veel aandacht voor lokaal en seizoensgebonden voedsel en ook oude conserveringstechnieken zoals fermenteren en inleggen komen weer helemaal terug.  Hopelijk komt daar een hele nieuwe Nederlandse keuken uit tevoorschijn!”

> Kookboek van de Lage Landen bestel je voor € 15,95.

Meer interviews:

• 5 vragen aan… Bas Robben: ‘De airfryer is zoveel meer dan friet en snacks’
• 5 vragen aan Maureen Tan: ‘Rendang is een bereidingswijze en geen gerecht an sich’
• 5 vragen aan… Freek van Heatsupply: ‘Eet hot sauces omdat je ze lekker vindt, niet om jezelf te pijnigen’