Redactie Drinken 12 nov 2015, 20:00

Leestijd: 8 minuten

Zelf wijn halen in Frankrijk: Mr. Vino geeft zijn persoonlijke tips

Even snel een wijntje kopen in de supermarkt. Niks mis mee. Wat meer de tijd nemen en je goed laten adviseren bij de plaatselijke slijter. Niks mis mee. Een speciaal wijntje zoeken en vergelijken op internet. Niks mis mee.

Maar veel leuker is zelf wijn kopen in het buitenland. Niet tijdens je vakantie, maar een heuse wijn-inkoopreis. Zelf doe ik dit al tientallen jaren en nog steeds geeft dit lol en voldoening. Graag neem ik jullie mee op zo’n reis en deel en passant tips.

Voorbereiding: wat heb je sowieso nodig?

Om te beginnen enkele trouwe vrienden/vriendinnen. Zij delen dezelfde liefde voor wijn, houden van avontuur en zijn niet te beroerd om de handjes uit de mouwen te steken.

Zelf wijn halen betekent dat de wijn ‘los’ wordt gekocht. In Frankrijk heet dat en vrac. Uit stalen tanks of houten vaten worden de meegebrachte jerrycans met wijn gevuld. Die heb je dus nodig (natuurlijk mooi schoon gemaakt). Tip: je kunt op steeds meer plekken ook wijn kopen in Bag In Boxen van bijvoorbeeld 10 liter en die thuis bottelen. Ietsje duurder en ietsje minder ‘ambachtelijk’.

Lege flessen. Zeker wel handig om te hebben. Zelf maak ik elke fles die met plezier is geledigd schoon (daarover later meer) en dus klaar om te zijner tijd weer gevuld te worden.

Een kurkapparaat (aanschafprijs tussen de 100 en 150 euro, maar deze gaat echt jaren en jaren mee).

Kurken, uiteraard. Er zijn diverse lengtes te koop. De langste kurken zijn voor wijnen die lang moeten rijpen/liggen. Ik gebruik in de regel kurken met een lengte van 38 of 42 millimeter. Sinds een vijftal jaren voorzie ik mijn wijnflessen van een kunststof kurk (in plaats van natuurkurk en kans op ‘kurk’). En dat bevalt prima.

Tot slot een slang met een kraantje. That’s all you need.

Voorbereiding: een week voor vertrek

Wat betreft de periode: mijn ervaring is dat de maand april de beste maand is om wijn te gaan halen. De oogst van het jaar daarvoor heeft enige tijd kunnen rusten (in stalen of houten vaten) en de wijnboer is meer dan genegen om wat liters over te hevelen in jouw jerrycan.

Voldoende lege flessen die schoon-schoon zijn. Ik dompel mijn lege flessen met z’n dertigen tegelijk in bad met een ecologisch verantwoord schoonmaakgoedje en spoel zorgvuldig koud na. Mijn wijnmaat Joost trakteert zijn lege flessen op een reis in een afwasmachine.

Samen met mijn vrienden maak ik een plan de campagne. Enkele adresjes van voorgaande wijnreisjes worden gecontact en gebiedjes worden opgezocht waar we nieuwe adresjes hopen te vinden. Overnachtingen worden geregeld (wij gaan altijd donderdag heen, zondag terug).

Tot slot, érg belangrijk: daar waar we slapen moet er op loopafstand goed gegeten en bijpassend gedronken kunnen worden. Niemand wil tenslotte de BOB zijn op zo’n tripje.

En route!

Wij gaan op pad met lege, schoongemaakte jerrycans in de auto. Overigens kun je ook zonder jerrycans en route; veel wijnboeren beschikken over dozen met daarin plastic zakken waar zo’n 20 liter wijn in vervoerd kan worden. In Frankrijk kent men ook vele Gamm Verts (te vergelijken met de Boerenbond in Nederland), waar dergelijke dozen te koop zijn.

En route voor mij betekent of richting de Loirestreek in Frankrijk (grofweg de wijngebieden rondom de stad Tours) of richting de Mâcon/Beaujolais/Rhône (grofweg de wijngebieden boven en onder Lyon).

Het vertrek is vroeg. Zo rond het middaguur stoppen we, om in de sfeer van Frankrijk te komen, bij een typische routier. Waar duidelijk aanwezige vrachtwagenchauffeurs en druk gebarende lokale gemeentewerkers genieten van een 4 gangenlunch voor nog geen 12 euro. Ja, echt. Een uitgebreid saladebuffet (vergeet daar de paté en croûte niet ruimhartig op te scheppen), vervolgens een eerlijk stuk vlees met pommes (de groente moet je er maar bij denken), gevolgd door een kaasplateau en een eenvoudig toetje. Uiteraard vergezeld van een glas (of twee…) wijn.

Op naar de eerste wijnboer

Nadat we de péage au revoir hebben gezegd, zetten we koers naar Monsieur Dominique. Een authentiek (lees: positief sjofel) wijnboertje waarvan we het adres jaren geleden per toeval mochten ontvangen. Geen groot wijnbedrijf en ook levert hij niet aan de plaatselijke Cave Coöperative. Kleinschalig, kwalitatief.

Hij slaat zijn kostbare wijn zowel in stalen tanks op (bescheiden formaat) als (van de beste wijngaardpercelen) in houten vaten. Welke wijnen we willen proeven, vraagt hij. Om te beginnen zijn meest recente wijnjaar. Nu komt de kunst van het proeven.

De wijn is nog niet op dronk, dus nog wat wrang en stroef. Maar heeft -ie de potentie om over zeg zo’n twee tot drie jaar zachter en soepeler te worden? We denken van wel en het eerste vaatje van 30 liter wordt gevuld. Er zullen nog twee vaatjes volgen met een eerdere jaargang.

Drie dorpen verderop woont de zoon van wijnboer Stéphane. Stéphane was één van de eerste adressen waar we wijn kochten. Niet alleen een gedreven wijnboer maar bovenal een aimabel mens. Achteraf gezien heeft hij mij/ons spelenderwijs en naturel didactisch, het vak wijn proeven en wijn beoordelen geleerd. Zuur, bitter, lengte, zoetheid etc. etc.

Nu doet hij het wat rustiger aan (zegt -ie) en heeft zijn zoon Pascal twee jaar geleden het bedrijf overgenomen. We worden niet alleen hartelijk begroet, maar zodra Pascal ons ziet pakt hij zijn mobieltje om zijn vader van onze komst op de hoogte te stellen. Het wordt een aangename (en ook altijd weer een leerzame) middag.

En altijd komen er weer nieuwe adresjes bij. En vallen er helaas door omstandigheden ook adresjes af. Zoals Monsieur Marius; letterlijk gestorven in het harnas, tijdens het druiven plukken. Maar elk bezoek wordt als dierbare herinnering gebeiteld in mijn geheugen.

Hoe kom je aan adressen?

Jullie mogen het mij niet kwalijk nemen dat ik hier niet mijn zorgvuldig opgebouwde adressen deel. Dus is de vraag: hoe kom je aan adressen?

Methode 1:
Toen ik begon was de eerste methode simpel: ga lunchen in de meest authentieke en plaatselijke eettent. Bestel de plaatselijke wijn en knoop daarover een gesprek aan met de uitbater. Vertel dat je op zoek bent naar een wijnboertje die naast wijn op fles ook ‘en vrac’ (= los) verkoopt. Grote kans dat hij met een adresje op de proppen komt. Soms met als extra service een belletje naar de wijnboer om je komst aan te kondigen en een gedetailleerde routebeschrijving.

Methode 2:
Op een van mijn wijnreizen zag ik in de wijngaard drie wijnboertjes gesnoeide wijnranken verbranden. Een gesprekje komt dan snel tot stand en als men merkt dat je oprecht geïnteresseerd bent, wordt je óf uitgenodigd bij een van hen thuis, óf je krijgt een bevriend adres.

Methode 3:
Neem de tijd om door de dorpjes en met name de landerijen te rijden. Let op de borden: vente de vins vrac et bouteille. Daar waar geen toeristenbus kan parkeren, kan een goed adres zijn én worden voor het kopen van wijn. Kleinschalig en toegewijd. Ze bestaan nog echt.

Eenmaal weer thuis

Officieel mag tegenwoordig 90 liter per persoon worden geïmporteerd (‘voor eigen gebruik’). Wij halen zeg maar iétsje meer. Goed boven de assen van de auto laden. Vroeger reed ik met zweet in mijn handen richting de Frans/Belgische grens… maar gelukkig zijn er inmiddels auto’s waarvan de koplampen bijgesteld kunnen worden…

Maar goed: alle jerrycans, dozen met plastic zakken en Bag in Boxen zijn heelhuids thuis aangekomen. Dat is overigens niet vanzelfsprekend. Ooit heb ik een lekkende doos in mijn auto gehad. Tot drie maanden daarna nog duidelijk waargeurbaar (‘heeft u gedronken, meneer?’, vroeg oom agent terwijl hij dacht: die moet wel met een ijzersterk excuus komen).

Thuis wordt alles uitgeladen en gesorteerd. We beginnen meteen met het bottelen van de witte wijn. Zoals bekend is zuurstof funest voor de wijn. Witte wijn is het meest gevoelig voor oxidatie, dus die moet zo snel mogelijk in de fles. Buiten in het voorjaarszonnetje wordt de ‘privé-bottelarij’ ingericht.

Het tafereeltje ziet er als volgt uit (ik zal proberen het zo beeldend mogelijk te vertellen): links een tafeltje (oud lessenaartje) waarop de jerrycan wordt geplaatst. Dop wordt verwijderd en vervangen door een slang met een kraantje. Daarvoor een stoel voor de wijnvriend (1) die het vullen van de flessen op zich heeft genomen.

Tussen stoel en lessenaartje een krat met 18 lege flessen, smachtend om gevuld te worden. De slang wordt aan de mond gezet om de stroom wijn op gang te brengen (ja, dat is het ‘vervelendste’ onderdeel van deze klus). Gestaag, mét gevoel en mét zo min mogelijk zuurstof, wordt fles na fles gevuld.

De volle krat wordt behendig naar rechts geschoven. Wijnvriend 2 heeft zich daar geposteerd achter een kurkapparaat. Met onder handbereik een bakje met kurken en naast zich een lege doos waarin de flessen mét kurk (niet te verwarren met wijn met kurk) worden geplaatst. Niet het leukste werk, maar iemand moet het doen.

De volle doos verhuist naar de grote tuintafel. Daar heeft wijnvriend 3 zich genesteld. Voor hem stapeltjes wijnetiketten en een Pritt stift. Fles voor fles wordt voorzien van een etiket. Uiteraard wordt de tuintafel ook gebruikt voor het uitstallen van de meegebrachte Franse kaasjes, pâté en worstjes van diverse afkomsten (sanglier/zwijn, chevreuil/hert, noix/noten) en het posteren van de wijnglazen.

En ik? Ik speel het manusje van alles. Zorg dat de jerrycans en lege flessen worden neergezet bij de bottelaar; de kurkenzetter voldoende kurken heeft; de dozen met gekurkte flessen naar de etiketteur gaan én de boekhouding klopt.

Het zou te mooi om waar te zijn zijn, als iedereen van elke wijn eenzelfde hoeveelheid zou willen… Nee, bij elke wijnboer is de vraag: kopen we hier wijn en zo ja, hoeveel wil eenieder? Na het bottelen en etiketteren moet de verdeling nog steeds kloppen. Het geheel is altijd een vrolijke, doch serieuze bedoening.

Na het echte plezier dat je beleeft aan het met vrienden wijn halen, komt de echte voldoening wanneer je later een fles openmaakt en het gezicht én het verhaal van de betreffende wijnboer uit je herinnering oprijst. En daar vervolgens je omgeving deelgenoot van maakt.

Bon voyage et santé.