Redactie Drinken 28 dec 2015, 20:00

Leestijd: 4 minuten

Whiskey voor dummies: zo lees je het etiket op de fles

Lust je een glaasje whiskey op z’n tijd of wil je iemand een flesje cadeau doen, maar heb je geen idee waar je op moet letten bij het kopen? In deze mini-handleiding geven we je met behulp van Vinepair handige tips om het etiket op de fles te lezen én begrijpen.

Whiskey vs. whisky

Te beginnen met de makkelijkste van allemaal: de benaming. Dit is slechts een traditie en staat voor de afkomst. Zo worden die uit Schotland, Japan en Canada whisky genoemd, en de soorten uit Ierland en Amerika whiskey.

Wel moeten we erbij vermelden dat dit niet altijd zo is. Zo noemen sommige Amerikaanse merken het alsnog whisky, in plaats van met een ‘e’ ertussen.

Bourbon

Naast whisky is er ook nog bourbon. Het grote verschil zit ‘m in de basis: whiskey wordt van gegiste granen (bijvoorbeeld gerst) gemaakt, maar bourbon van rogge en maïs.

Daarbij moet bourbon in Amerika zijn gebrouwen, mag het niet gemengd zijn met smaak- en kleurstoffen, én moet het altijd rijpen in nieuwe vaten, in plaats van gebruikte. Tip: bourbon is zachter van smaak, waardoor het een goede eerste stap is voor beginners.

Ook is er bourbon-whiskey, wat uit ten minste 51% maïs moet bestaan om het zo te mogen noemen.

Afkomst

In principe is er een handjevol landen dat de meeste whiskeys ter wereld produceert. De bekendste zijn misschien Schotland en Ierland, maar ook de eerder genoemde Canada, Amerika en Japan zijn belangrijke spelers op de markt.

Vaak wordt nog extra informatie vermeld over de specifieke regio. Dit is vooral bij Schotse soorten handig om te weten, omdat ze daar onderling flink kunnen verschillen.

Alcohol

Net als bij wijn wordt ook de hoeveelheid alcohol vermeld op het etiket. In Europa wordt het vaak aangeduid met een percentage, maar in Amerika wordt ook wel de term proof genoemd.

Proof wordt niet uitgedrukt in een percentage, maar in een getal dat twee keer zo hoog is als het alcoholpercentage. Zo kan een whiskey bijvoorbeeld 40% alcohol bevatten, wat gelijk staat aan 80 proof.

Leeftijd

Een ‘oude’ whiskey klinkt heel sjiek, maar hoeft niet iets te zeggen over de kwaliteit. Het belangrijkst is de leeftijd in combinatie met de plek van afkomst. Zo kan whiskey op koudere plekken langer rijpen, aangezien warmte juist de prcossen in de drank versnellen.

Ook zijn er een aantal minimum ‘leeftijden’, zo moeten alle Ierse, Japanse, Canadese en Schotse whiskey’s ten minste drie jaar in eiken vaten rijpen. Bourbon daarentegen heeft geen minimum leeftijd en mag meteen al zo worden genoemd, al moet bourbon-whisky wél minimaal twee jaar in eikenhouten vaten hebben gerijpt.

Het type vat

Naast dat er houten vaten nodig zijn om de whiskey in te rijpen, kunnen de vaten verschillende achtergronden hebben. Zo kunnen de vaten eerder zijn gebruikt voor bijvoorbeeld sherry, port, bourbon en wijn.

Dit heeft logischerwijs weer effect op de smaak van de uiteindelijke whiskey. Zoals eerder vermeld is het bij bourbon van belang dat de vaten juist nieuw zijn.

Single Malt & Blended

Een single malt is gemaakt met de whiskey van slechts één distilleerderij uit Schotland, waar alleen gemoute gerst voor is gebruikt. Dit kan wel afkomstig zijn uit verschillende vaten, maar moet van dezelfde distilleerderij komen.

Blended whiskey bestaat uit een mix van whiskeys, waar soms nog extra neutrale alcoholische dranken, kleur- en smaakstoffen aan worden toegevoegd. Dit laatste is echter in Schotland verboden en blended hoeft dan ook niets over de kwaliteit te zeggen.

Tot slot is er ook nog de blended malt whisky, wat staat voor een mix van twee of meer single malt’s, gedistilleerd op ten minste twee plekken.

Sour mash

Anders dan de naam doet vermoeden, heeft de term sour mash niks met zuren te maken. Sour mash kun je namelijk zien als een soort kickstart voor het maken van de whiskey, net als bij onder andere zuurdesembrood en yoghurt wordt gedaan.

Het gebruik hiervan zorgt ervoor dat de kwaliteit in de verschillende flessen gelijk blijft, maar hoeft verder niets over de kwaliteit in het algemeen te zeggen.

Small Batch vs. Single Barrel

Eigenlijk is het enige wat je over deze term hoeft te weten, dat je er niet op hoeft te letten. Hoewel het lijkt te suggereren dat de whiskey op kleine schaal is geproduceerd, is er geen wet die vastlegt wanneer iets een small batch is.

Zo kan een distilleerderij slechts 20 vaten per jaar produceren, maar kan ook een grote speler als Jack Daniels het op zijn flessen zetten.

Single Barrel is daarentegen wel weer iets om op te letten, aangezien het betekent dat de whiskey is gemaakt in één vat.