Claire van de Graaff Inspiratie 6 mei 2024, 12:00

Leestijd: 3 minuten

We love bonen! Alles over bonen en andere peulvruchten

Bij Culy zijn we gek op bonen: ze zijn lekker, veelzijdig en ook nog eens supergezond. Hoog op onze favorietenlijst: brothy beans. Welke soorten zijn er allemaal en wat kun je ermee? En… hebben we het eigenlijk over bonen of peulvruchten?

Bonen en peulvruchten zijn al eeuwenlang onderdeel van ons dieet. En terecht, want ze zijn gezond, lekker en multi-inzetbaar.

Perfect gekookte bonen met krokant broodkruim en gepocheerd ei

Wat is het verschil tussen bonen en peulvruchten?

Is er eigenlijk wel verschil? Spoiler: ja, dat is er. We schrijven hierboven wel ‘bonen’, maar eigenlijk hebben we het over alle peulvruchten: kikkererwten en linzen incluis.

Peulvruchten zijn zaden van planten uit de vlinderbloemenfamilie. Buiten deze familie komen peulen niet voor: alleen ‘familieleden’ hebben peulen. De zaden (of vruchten) die in een peul zitten, zijn vaak eiwitrijk. Soms eten we alleen de zaden, zoals bij doperwtjes, bonen en pinda’s (ja, ook dat zijn peulvruchten), maar sommige soorten worden met peul en al gegeten, zoals sperziebonen of groene peultjes.

Vaak worden peulvruchten ook wel ‘bonen’ genoemd, maar dat klopt niet helemaal: er zijn nog veel meer soorten, zoals erwten en linzen. Alle bonen zijn dus wel peulvruchten, maar niet alle peulvruchten zijn bonen – snap je ‘t nog?

10 x de lekkerste recepten met bonen in de hoofdrol

Welke peulvruchten zijn er?

Onder peulvruchten verstaan we onder andere:

• bruine, witte en zwarte bonen
• kapucijners
• kievitsbonen (ook wel borlottibonen)
• limabonen
• linzen
• kikkererwten
• nierbonen (kidneybonen)
• sojabonen
• cannellinibonen

Dan zijn er nog talloze onbekendere soorten, zoals de soldatenboon, het Giele wâldbeantsje (#cute) en de citroenboon. De kenners missen er waarschijnlijk al een paar, maar het is onmogelijk om ze allemaal op te noemen, want er zijn meer dan duizend soorten (restaurant RIJKS maakte ooit een legendarisch gerecht met maar liefst 30 soorten bonen van Nederlandse bodem).

Leuk: ben je op zoek naar een bijzondere boon? Bij het Friese Waldfarming telen ze allerlei soorten ‘vergeten’ bonen, gewoon op Hollandse bodem, van de Friese Gele Woudboon tot Citroenbonen en Drentse Kievitsbonen.

Zijn peulvruchten groenten?

Nee, peulvruchten zijn een aparte categorie. In de Schijf van Vijf staan ze ingedeeld bij het vak met de eiwitrijke producten, als onderdeel van de categorie vlees en vleesvervangers. Maar hoewel het officieel geen groenten zijn, worden verse peulvruchten als doperwtjes, sperziebonen, groene peultjes, sugarsnaps, kousenband, snijbonen en tuinbonen voedingsdeskundig gezien meestal toch als groente gecategoriseerd. Dat komt doordat ze – in tegenstelling tot andere peulvruchten – veel vitamine C bevatten en een stuk minder eiwitten.

Waarom zijn peulvruchten gezond?

Waarom niet?, kun je beter vragen. Ze zitten rammetje vol eiwitten, voedingsvezels en goede vetten. Ook zijn ze rijk aan B-vitaminen, mineralen en ijzer, wat ze perfecte vleesvervangers maakt – al doet die term ze eigenlijk tekort, want ze zijn geen substitute, maar een volwaardig, op zichzelf staand onderdeel van je maaltijd.

Het is bovendien wetenschappelijk bewezen dat het eten van peulvruchten je cholesterol kan verlagen. En last but not least (het houdt niet op): ze zijn caloriearm én goedkoop.

Koken met bonen (en andere peulvruchten)

Peulvruchten maken je soep lekker vullend, je curry lekker vega en je salade eiwitrijk. Hop, op de boodschappenlijst ermee! En vergeet niet alle lekkere producten die ermee worden gemaakt, zoals tofu, tempeh en hummus. Culinair journalist Joël Broekaert scheef onlangs een geweldig boek over bonen: De wereldgeschiedenis in twaalf bonen.

Zelf aan de slag? Hieronder vind je een lijst van de lekkerste recepten met peulvruchten.

• Brothy beans (wittebonensoep met miso)
• Tagliatelle met sugar snaps, boontjes en tuinbonen
• Indiase dhal met kleurrijke wortels en tofu
• Boerenkool ovenschotel met prei en cannellini
• Vega(n) stoofpot met groenten, aardappels en linzen
• Chili con carne met koffie en vijf soorten bonen