Auke Sprangers Inspiratie 23 mei 2023, 12:00

Leestijd: 4 minuten

Alles over zout: welke gebruik je waarvoor én de favorieten van de Culy-redactie

We mogen er niet te weinig van eten maar zeker ook niet te veel: zout. Het kan een gerecht maken of breken, waarbij het soort zout ook nog ‘s een belangrijke rol speelt. We vertellen je daarom alles over zout, welke – zeezout, zoutfakes, tafelzout et cetera – je waarvoor gebruikt én de favorieten van de Culy-redactie, uiteraard.

Zodat je de volgende keer precies weet waar je aan begint.

Alles over zout: welke gebruik je waarvoor én de favorieten van de Culy-redactie

Ook al praten we – ja, wij ook – in een recept vaak over ‘het kruiden met peper en zout’; zout is toch echt geen kruid. Een mineraal, dat is het wel. Ooit zelfs een mineraal dat meer waard was dan goud – men kwam erachter dat zout als conserveermiddel uitstekend werkte – is zout inmiddels gelukkig voor iedereen toegankelijk.

Waar komt zout vandaan

Je zou denken dat zout regelrecht de zee uitkomt. Indirect geldt dat voor de meeste soorten misschien zo, maar feitelijk kan zout overal vandaan komen: grotten, meren, vulkanen en zelfs woestijnen. Zoutkristallen die na verdamping overblijven kunnen op verschillende manier verwerkt worden tot allerlei soorten. Bijna alle types bestaan uit ongeveer 97,5% natriumchloride; het verschil zit ‘m erin hoe en waar het is gemaakt en wat die vorige 2,5% inhoudt. De meestgebruikte soorten zetten we op een rij.

Soorten zout op een rij

Tafelzout

Tafelzout is het fijne zout – ook bekend als keukenzout – en veelal verkrijgbaar in grote bussen. Aan dit zout is een anti-klonteringstof toegevoegd, wat kenners proeven. Daarom wordt deze in de goede restaurantkeukens niet als favoriet bestempeld. Fijnproevers kiezen eerder voor puurdere soorten. Wél geschikt om bijvoorbeeld water in te zouten voordat je er pasta of rijst in kookt, want: lost snel op. Ook meteen het gevaar trouwens: de fijne structuur zorgt er snel voor dat je te veel gebruikt.

Dit is waarom je pastawater net zo zout als de zee moet maken

Koosjer zout

In Nederland niet heel populair, maar in Amerikaanse recepten zal je het aan de lopende band tegenkomen: koosjer zout. Het zout zelf is niet koosjer overigens, het verwijst haar het proces van koosjere producten. Vervang een hoeveelheid niet zo maar 1 op 1 met een ander type zout: koosjer zout zijn vlokken en een halve theelepel hiervan is dus minder dan een halve theelepel tafelzout.

Zeezout

In één keer was ‘ie daar, na decennialange populariteit van tafelzout; zeezout. Verkrijgbaar in grove of fijne versie, heeft het zout inmiddels een vaste plek verworven in de keukenkast van menig thuiskok en professionele kok. Waar grof zeezout zich goed leent voor een zoutkorst of pekelen, is fijn zeezout het zout dat je wil pakken om je gerechten mee op smaak te brengen.

Zoutflakes

Zoutflakes of fleur de sel zijn kostbaarder om te produceren en daardoor ook duurder om aan te schaffen. Niet heel gek dus dat we dit het liefst gebruiken in gerechten waar het zout gewaardeerd wordt en een prominente maar geraffineerde rol heeft: op je steak, chocolate chip cookies, of op een salade. Zonde om je pastawater mee te zouten dus.

Keltisch zout

Geoogst aan de zuidelijke Atlantische kust van Frankrijk, is Keltisch zout dus zeezout en vergelijkbaar in gebruik. Het wordt vaak als ‘gezond’ bestempeld, wat enigszins klopt wanneer je het vergelijkt met tafelzout, waar van alles aan is toegevoegd. Maar alsnog geldt: zout an sich is niet per se gezond.

Himalayazout

Toen himalayazout om de hoek kwam kijken, deed de marketing goed z’n best: het zou gezond zijn en daarnaast werkte het roze kleurtje ook goed mee. Tuurlijk, het bevat minder toegevoegde stoffen dan bijvoorbeeld keukenzout, maar ook voor himalayazout geldt: te veel zout is nooit gezond.

Maldon zout

De Engelse familie Maldon zijn geboren en getogen zoutmakers en oogsten al sinds 1882 met de hand zeezoutvlokken in de kustplaats Maldon. En dat doen ze slim, gezien het feit dat Maldon is uitgegroeid tot een van de bekendste merken voor de fanatieke (thuis)koks onder ons. Van vlokken tot gerookt zeezout, wij zijn fan.

Favorieten van de Culy-redactie

Niet heel gek dus dat ook de Culy-redactie steevast een versie Maldon zout in de keukenkast heeft staan. Culy’s Nancy heeft nog meer favorieten: “Naast Maldon gebruik ik ook met enige regelmaat Zeeuwsche Zoute: de fijne maar knisperende textuur maakt ‘m perfect voor seasoning achteraf. Ziet er ook nog ‘s mooi uit, die vlokjes als finishing touch. Maar ook Camargue heeft het m’n hart veroverd, sinds ik live heb mogen meemaken hoe het zout gewonnen wordt.” Culy’s Ogechi gaat het liefst voor gerookt zout: “Een erg lekkere combi met vis, bijvoorbeeld op een broodje zalmfilet, of in een salade. Ik bestel ‘m eens in de zoveel tijd bij Vanilla Venture.