Maaike Kooijman Inspiratie 27 dec 2021, 12:00

Leestijd: 2 minuten

Alles over kniepertjes: hét koekje dat we eten met oud & nieuw

Nu kerst achter de rug is, focussen we ons volop op oud & nieuw. Oliebollen, appelbeignets, cocktails, kniepertjes… Heh, wat?

Nooit van kniepertjes gehoord? Dan kunnen we twee dingen zeggen: 1) Waarschijnlijk kom je niet uit het oost’n en 2) dit is alles wat je moet weten over de oer-Hollandse lekkernij.

Wat zijn kniepertjes?

Een kniepertje (in sommige dialecten ook wel kniepertie, knieperke of knijpertje genoemd) is een knapperige dunne wafel die nog het meest op één helft van een stroopwafel lijkt – of op een plat ijshoorntje. Maar dan zoeter, en doorgaans met kaneel.

Ze worden gebakken in een speciaal wafelijzer. Inmiddels sluit je dat gewoon aan op een stopcontact, maar vroeger werd het wafelijzer aan een lange stok in het vuur gehouden. Daar komt dan ook de naam vandaan: de wafels werden ‘fijngeknepen’ tussen een knijpijzer.

Kniepertjes kun je plat eten, maar worden ook vaak opgerold als ze nog warm zijn. Ze worden dan gevuld met slagroom of bijvoorbeeld botercrème. Dat werd overigens niet altijd gedaan, maar doen we pas sinds de vorige eeuw.

Officieel heten trouwens alleen de platte koekjes kniepertjes; de opgerolde variant noem je nieuwjaarsrolletjes. In de praktijk worden ook de opgerolde koekjes vaak kniepertjes genoemd.

Culy Homemade: bomboloni met pistachevulling (voor Oud & Nieuw!)

Waar worden ze gegeten?

Kniepertjes worden vooral in het oosten van het land gegeten: in de Achterhoek, Twente, Drenthe en Groningen. Elke regio heeft zo z’n eigen gebruiken rondom de koekjes. In Drenthe eten ze bijvoorbeeld voornamelijk platte kniepertjes, terwijl ze in Twente en de Achterhoek de opgerolde, gevulde varianten verkiezen.

Sommige mensen hebben nog een andere traditie; tot en met oudjaar eten ze een plat kniepertje, vanaf Nieuwjaar een opgerolde variant. Het idee daarachter is dan dat het nieuwe jaar ‘zich nog niet heeft ontvouwen’.

Pannenkoektradities van over de hele wereld

Hoe maak je zelf kniepertjes?

Om kniepertjes te maken, heb je dus een speciaal wafelijzer nodig. Dat vet je in met flink wat boter. Rol mooie, gelijke bolletjes van het deeg. Die bolletjes worden in het wafelijzer gelegd, dat vervolgens dichtgeknepen kan worden. De koekjes hebben vaak maar iets meer dan een minuut nodig om gaar te worden.

Als de wafeltjes uit het ijzer zijn, kun je ze óf meteen laten afkoelen, óf eerst oprollen. Dat gaat het gemakkelijkst rond een houten stokje, bijvoorbeeld een dunne deegroller. Vul ze vlak voor het serveren met flink wat slagroom.

Het is natuurlijk het meest foolproof om platte kniepertjes te maken – of daar in ieder geval mee te beginnen. Daar kun je bijvoorbeeld dit recept van Uit Paulines Keuken voor gebruiken.